“Mən Quran-kərimi oxuyanda içimə ilham dolur, sevinirəm və üzüm təbəssümə qərq olur. Ona görə də mənim üzüm, demək olar ki, hər zaman gülür. Axı Peyğəmbərimiz (s) də “İnsanlara heç bir şey verə bilmirsinizsə, heç olmasa, təbəssüm bəxş edin”, – deyə buyurub. Tutqun və kədərli sima İslamdan deyil. Bu, sanki yaranmış vəziyyətə görə Allaha irad tutmağa bənzəyir. Nə yaxşı ki, bu dini vaxtında qəbul etdim və Allahın doğru yolunu seçdim, bunu həyatımda edə bildim. Müsəlman olduğum üçün elə xoşbəxtəm ki!”

Rus zadəgan əsilli, xaç suyuna salınmış və provoslav əqidəli həqiqi xristian qadın Valeriya Mixaylovna Poroxova artıq müsəlmandır. İslam dinini qəbul etdikdən sonra özünə İman ləqəbi götürərək çoxsaylı rus oxucu kütləsini Quran-kərimin ilk dəfə şeriyyət dilində tərcüməsi ilə tanış edən ilk mütərcimdir. Bununla da müqəddəs kitabın yalnız izah və təfsirlərini deyil, eyni zamanda onun möcüzəsini, ruhunu da çatdırmağa çalışan və buna nail olan bir alimdir.

Müsəlman kişilərlə izdivacdan sonra İslamı yeni qəbul etmiş bir çox qərbli qadınlar kimi ixtisasca linqvist olan, Rusiyanın iri ali təhsil ocaqlarından birində ingilis dili və ədəbiyyatından dərs verən və tamamilə başqa planlar düşünən Valeriyanın da İslamla tanışlığı suriyalı aspirant Mühəmməd Səid ər-Roşd ilə ailə həyatı qurduqdan sonra başladı. Evlənərkən “hər kəs öz dinində azaddır”, – prinsipi üzrə anlaşma qəbul etsələr də, müsəlman mədəniyyətinin beşiklərindən olan Suriya məişəti, Dəməşq ənənələri ona təsirsiz qalmır. “Müsəlman cəmiyyətində ailə müqəddəsdir, mən Suriyaya uzaq və çox yabançı bir ölkədən gəlmişdim və müsəlman da deyildim, amma ərimin ailəsi, yaxınları məni baş tacı kimi qəbul etdilər. Orada yaşadığım bu qədər zaman ərzində qaynatam bir dəfə də olsun, mən süfrəyə oturmadan əlini çörəyə uzatmadı”. Bu doğmalığı Valeriya yalnız xalqdan, cəmiyyətdən deyil, tanışlıq məqsədi ilə ingilis və alman dillərində oxumağa başladığı Quran-kərimdən də görür: “Onun məzmunu məni çox sarsıtdı. Qəlbimi özünə əsir etdi, içərimdən “rus oxucusunu bu gözəllikdən məhrum etmə, bu mesajı onlara da çatdır” kimi çağırışlar hiss etdim”.

Quranın orijinalda olduğu qaydada və üslubda, 12 il ərzində tərcümə edib başa çatdırdıqdan sonra “Əl-Əzhər” universitetində təqdimat mərasimində zalda olan alimlərdən biri ayağa qalxaraq “Əgər Quran, həqiqətən də, budursa, mən artıq müsəlmanam”, – dedi. İman Valeriyanın “Allah kəlamını orijinallığı ilə” tərcüməsi, həqiqətən də, İslam dünyasında və elm aləmində böyük əks-səda yaradır. Bundan sonra Poroxovanın özünün də İslamı qəbul etməsi hər kəsi heyrətə salır. Rus zadəgan əsilzadəsi, təmiz və köklü provoslav xanımdan belə addımı heç kim gözləmirdi. Təbii ki, onu bu addımı atmağa sövq edən başqa səbəblər də var idi. Əgər Quran ona ruhi-mənəvi qida verirdisə, yaxından müşahidə etdiyi müsəlman cəmiyyətində qadının yeri və ona olan münasibət, dəyər və prinsiplər Valeriyanı praktiki tərəfdən valeh edirdi. Ona “mədəni və sivil cəmiyyətə alışmış bir qadına ənənəvi müsəlman qaydalarının hökmranlığı altında yaşamaq çətin olmadımı?” – sualı verilərkən “Bir rus insan üçün sivil müsəlman cəmiyyətində yarana biləcək yalnız bir “problem” var – o da bazarda alkoqol və donuz ətinin satılmaması”, – cavabını vermişdi. Müsəlman ailəsində vəzifələrin bölüşdürülməsi məsələsinə isə Valeriya xüsusi heyranlıqla cavab verir: “Adətən, bu, belə olur: ailəni kişi dolandırır, qadın isə ailədaxili təsərrüfatı idarə edir, yemək hazırlayır, uşaq tərbiyə edir, evi elə bir mükəmməl təmizlikdə saxlayır ki, döşəmənin istənilən yerində yemək yeyə bilərsən. Hətta dükanlara da kişi gedir. Qadın onunla yalnız o məqsədlə gedər ki, istədiyi mala, ərzağa əlini uzadaraq ərinə göstərsin, vəssalam. Kişi xərcini ödəyir və yükü özü daşıyır, qadın isə kiçik çantasını gəzdirir. And içə bilərəm ki, orada yaşadığım 9 il ərzində çörəyin qiymətinin nə qədər olduğunu bilmədim, bunu öyrənməyə ehtiyac olmadı”.

Buna görə də müsəlman qadının geyim, ailə, məişət mövzusunda guya məhrumiyyət və diskriminasiyalara düşar olması haqda qəlibləşmiş fikirlərə yuxarıda göstərilənləri İman Valeriya həmişə nümunə gətirir. Bunun hüquq pozuntusu yox, “dəyərli bir varlığın qorunması”, qadına zinət adı verən Peyğəmbərimizin (s) qoyduğu bir ölçü olduğunu çatdırmağa çalışır. Müsəlman qadınlara səslənərək “kişiləri seksual keyfiyyətlərinizlə əldə etməyə çalışmayın, bunlar müvəqqətidir, onları maneralarınız, ağıl və tərbiyənizlə cəlb edin. Onlarda yalnız fiziki anlamda yox, həm də əqli mənada şəhvət yaratmağa çalışın”, – deyir.

Son olaraq “İslamı qəbul etməklə öz əqidənizə xəyanət etdiyinizi düşünmürsünüzmü?” – sualına verdiyi cavaba diqqət edək: “Düşünmürəm. İman – dini bağlılıqdan fərqli bir həqiqətdir. Yaradana iman ya olur, ya da olmur. Sadəcə dildə özünü imanlı adlandırmaq və dini yasaqlarla yaşamaq – insan üçün yükdür. İmana bir təsisat kimi deyil, ilahi varlığın ruh vasitəsilə qavrayışı kimi baxın. Öncə iman və yalnız bundan sonra qanunu düşünmək lazımdır, əksinə deyil”.

Zəhra Süleyman-Kıstı